Zgodnie z definicją stworzoną przez prof. Petera Clough i Douga Strycharczyka, Dyrektora Zarządzającego firmy AQR International, odporność psychiczna (mental toughness) jest to:

1. Zdolność danego człowieka do efektywnego radzenia sobie z czynnikami stresu, presją i wyzwaniami, oraz osiąganie wydajności odpowiadającej własnym możliwościom niezależnie od okoliczności (Clough & Earle 2002).
2. Cecha osobowości, determinująca w znacznym stopniu sposób, w jaki ludzie reagują na wyzwania, stres i presję, niezależnie od okoliczności” (Clough & Strycharczyk 2012).

Opublikowane badania i studia badawcze na całym świecie wskazują, że OP wpływa na ok. 25% różnicy w wydajności pomiędzy różnymi osobami, jak również odpowiada za dobrostan.

Badania prowadzone w środowiskach biznesowych, edukacyjnych i sportowych nieustannie wskazują, że wysoka odporność psychiczna jest bezpośrednio związana z:

1. Wysoką efektywnością osobistą.
2. Pozytywnym zachowaniem.
3. Ogólnym dobrostanem, pozytywnym nastawieniem.
4. Aspiracjami. Przekłada się to na następujące efekty:
   zwiększona frekwencja/zmniejszenie tendencji do absencji,
   lepsze radzenie sobie z trudnymi dniami i przeciwnościami,
   brak poczucia bycia wykorzystywanym czy doświadczanym przez los,
   umiejętność postrzegania niepowodzeń w kategoriach okazji do rozwoju i uczenia się i szybszego powrotu do równowagi,
   lepsza jakość snu.
5. Atrakcyjnością na rynku pracy.

Dzięki wysokiej odporności psychicznej możemy szybciej i lepiej adaptować się do zmian w wymagającym świecie VUCA, który charakteryzują:
V jak Volatility (zmienność) - nieprzewidywalne trendy, wydarzenia i sytuacje.
U jak Uncertainty (niepewność) - brak kontroli, możności przewidywania zmiennych.
C jak Complexity (złożoność) - coraz to większy, trudny do opanowania zasięg informacji.
A jak Ambiguity (niejednoznaczność) - trudność w dokonywaniu analiz, wymagana szeroka perspektywa.

Koncepcja 4C

Do określenia odporności psychicznej w służy koncepcja 4C firmy AQR International Ltd. Model odporności psychicznej składa się z czterech elementów. Są to Kontrola, Zaangażowanie, Wyzwanie oraz Pewność siebie.

Źródło: www.aqrinternational.co.uk/aqr-polska

Kontrola/Poczucie wpływu (Control)
Kontrola to zakres, w którym osoba czuje, że steruje swoim życiem. Niektóre osoby wierzą, że mogą wywrzeć znaczący wpływ na swoje środowisko. Inni czują, że wynik zdarzeń jest poza ich osobistą kontrolą oraz że nie są w stanie wywrzeć jakiegokolwiek wpływu zarówno na samych siebie, jak i innych.

Zaangażowanie (Commitment)
To zakres, w obrębie którego dana osoba jest w stanie wytrwać w realizacji celu lub powierzonego zadania. Poszczególni ludzie różnią się pomiędzy sobą stopniem skoncentrowania na celach lub realizowanych zadaniach. Niektórzy łatwo się rozpraszają, nudzą lub koncentrują swoją uwagę na innych celach, podczas gdy inni są w stanie łatwiej wytrwać w zamierzeniach.

Wyzwanie (Challenge)
Ludzie różnią się swoich podejściach do wyzwań. Niektórzy uważają wyzwania i problemy to szanse, natomiast inni skłaniają się do postrzegania sytuacji wyzwania jako zagrożenia. Niniejsza skala mierzy zakres, w jakim dana osoba skłonna jest postrzegać wyzwanie jako szansę. Osoby osiągające wysokie wyniki na tej skali mają tendencje do aktywnego wyszukiwania sytuacji umożliwiających samodzielny rozwój, podczas gdy osoby notujące niskie wyniki będą unikać sytuacji wyzwania – ze strachu przed porażką lub niechęci do wysiłku.

Pewność siebie (Confidence)
Osoby o wysokiej pewności siebie wierzą w sukces realizowanych zadań, które mogą być uznane za zbyt trudne przez osoby o podobnych zdolnościach, ale z niższym poziomem pewności siebie.

Źródło: Warsztaty licencyjne MTQ48 [on-line] MTQ48 Siła i odporność psychiczna

Kwestionariusz do mierzenia poziomu odporności psychicznej MTQ48

Na bazie koncepcji 4C został stworzony i sprawdzony psychometrycznie test MTQ48 do diagnozowania odporności psychicznej, który jest przydatnym narzędziem dla każdego, kto chce określić swój obiektywny poziom odporności psychicznej. Test jest łatwy w zastosowaniu, badanie zajmuje do 15 min., a raport rozwoju generowany jest automatycznie tuż po zakończeniu badania.

Wirtualna rzeczywistość to sposób wykorzystania technologii komputerowej, do stworzenia efektu interaktywnego, trójwymiarowego świata, w którym obiekty dają wrażenie fizycznej obecności (Jaron Lanier).

Urządzeniem służącym do pracy w VR są specjalne gogle, które dają w pełni realistyczne wrażenie przebywania w tym świecie. Natomiast za pomocą kontrolerów ruchu rąk można wchodzić w interakcje z obiektami oraz podnosić i przemieszczać obiekty.

O VR stanowią trzy cechy: immersja (immersion), poczucie obecności i interakcja.

Immersja to wrażenie bycia w zanurzonym w rzeczywistości wirtualnej. Immersja jest osiągana poprzez maksymalne usunięcie doznań ze świata rzeczywistego i zastąpienie ich doznaniami ze środowiska wirtualnego (virtual environment – VE).

Obecność wiąże się z poczuciem zaangażowania w wirtualny świat i bycia jego częścią. Poczucie obecności jest zależne nie tylko od immersji, ale też od zaangażowania użytkownika.

Interakcja jest związana ze zdolnością komputera do wykrywania działań użytkownika i reakcji na nie w czasie rzeczywistym poprzez odpowiadanie na polecenia użytkownika, zmianę krajobrazu czy dostosowanie reakcji wirtualnych postaci. Interakcja ma również duże znaczenie dla poczucia obecności.

Te trzy cechy sprawiają, że możliwości kreacji rzeczywistości są duże, ograniczone wyłącznie fantazją twórców i budżetem na warstwę technologiczną. VR w bezpieczny dla użytkownika sposób dostarcza sytuacji mało prawdopodobnych lub niemożliwych do zaistnienia w rzeczywistym kontekście. Trzeba pamiętać jednak, że kreowany komputerowo świat nie jest jednak idealną kopią świata rzeczywistego.

Źródło: Kruk, D., Mętel, D., & Cechnicki, A. (2019). A paradigm description of virtual reality and its possible applications in psychiatry. Advances in Psychiatry and Neurology/Postępy Psychiatrii i Neurologii, 28(2), 116-134. https://doi.org/10.5114/ppn.2019.86255